Литературоведение. Художественная литература
�������� 33
Белгілі ақын, қоғам қайраткері, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Мүтәллап Қанғожиннің 80 жастық мерейтойы қарсаңында |
Филология ғылымдарының докторы, проф. Шериаздан Елеукеновтың «Мағжан» атты туындысы 1995 жылы жарық көріп, оқырман жұртшылық тарапынан жоғары бағаланып, кезінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығына ие болғаны мәлім. Уақыт өте келе тәуелсіздік заманының үздік ізденістерінің бірі саналатын кітаптың маңызы артпаса, еш кемімеген. Жанры жағынан филологиялык эссе түрінде жазылган бұл кітап бұрын-сонды айналымға түспеген бай матерналды ғылыми тұрғыдан жан-жақты талдау, ақынды тудырған тарихи ортаны, сол кездегі қоғамдық қатынасты терең сипаттау негізінде Мағжан Жұмабаевтың жарқын бейнесін зор шабытпен өрнектейді. Ұлтымыздың көкейтесті проблемалары жайлы ақын толғаныстары бүгін де актуальді: Мағжан осы қазір тәуелсіздік мінберінен сөйлеп тұрғандай әсер етеді. Ол Абайдан соңғы ақын-жазушылардың алдынғы қатарында қазақ елінің ендігі тағдырын жырына алтын арқау етті. Қазақтың кемеңгер ұлттық ақынының шығармагерлік ересен еңбегін барынша көрсете білген зерттеудің мәтіні жаңа басылымда өзгеріссіз, бұрынғы қалыбында толық сақталды. |
Қазақ поэзиясына жаңа леп әкелген ұлы ақындарымыздың бірі Мағжан Жұмабаев заманында саяси көзқарасы, ағартушылық қызметі, эстетикалық-философиялық ұстанымы өз дәрежесінде қанатын кең жая алса, ақыл-ойга басқаша дір өріс ашып, халқының қолына ерекше бір әлемнің кілтін ұстатқан болар еді. Бірақ тағдыр оған жазбады, ол қугын-сүргіннің құрбаны болды. Қолдарыңызга тиіп отырған кітапта Мағжан жырларымен бірге оның өмірі мен шығармашылыгына қатысты тың деректерге толы әдеби зерттеулер де топтастырылған. Кітап көпшілік оқырманға арналған. |
Мағжан Жұмабаев — өз шығармаларымен қазақ әдебиетін жаңа бір асуға шығарып, әлемдік кеңестікке жол салған, шашасына шаң жұқтырмаған жыр жүйрігі, сұлу сөз, кестелі ойдан күмбез қалаған нағыз дарын иесі. Бұл кітапқа сөзі қуатты, жыры шуақты жыр дауылпазының өмірі мен шығармашылық қызметі, әдеби мұрасы туралы әр жылдары жазылған материаддар топтастырылған. |
Бұл зерттеу — қазақтың ұлы ақыны Мағжан Жұмабаев шығармаларының фольклормен байланысын зерттеген алғашқы еңбек. М.Жұмабаев халық қайнарынан нәр ала отырып, шығыс, еуропа, орыс әдебиетіндегі жетістіктерді пайдаланып, тың да соны ұлттың поэзия тудырды. Осы мәселелерге ғылыми тұрғыдан талдау жасалады, Мағжанның қазақ әдебиетін Абайдан кейін жаңа тұрпатты әдебиет үлгісімен байытудағы жетістіктеріне баға беріледі. Ауыз әдебиетін пайдаланудағы шығармашылық қырлары ашылады. Сондай-ақ бұл еңбек, 1920 жылдардың басындағы қазақ әдебиетіндегі даму заңдылықтарын баяндайтын оқулықтар мен қолданбалардың қатарын толтырады. Сондықтан жоғарғы оқу орындарын филология, журналистика факультетерінің студентерімен ғылыми қызметкерлерге, Мағжан мұраларына құштар кепшшік қауымға арналған. |
Бұл монографияда Шәңгерей мен Мақыш, Шәкәрім поэзияларындағы символизмнің Мағжан поэзиясында шарықтау шыңға көтерілгені жүйелі дәледенеді. Мағжанның қазақ әдебиетіндегі дараланып көрінген әдеби әдісі ашылып, оған ықпал еткен арналар анықталады. Сондай-ақ талас тудырып келген Сәкен поэзиясымен ара салмағы сараланады. Сөйтіп XX ғ. басындағы әдебиеттің бүгінге дейін белгісіз болып келген қалтарыстарын айқындап, оған жаңаша баға береді. Кітап жоғары оқу орындарының студентгері мен аспиранттарына, мұғалімдерге көмекші оқу құралы ретінде ұсынылады. Әдебиетті білуге құштар әлеумет үшін де пайдасы зор. |
Кітапта Мағжан Жұмабай өмірі мен шығармашылығының шежіресі ақынның өлеңдерінің 1912,1923,1988 жылғы жинақтарына енген мәтіндерімен қоса берілген. Ақын өмірбаянын толық қамтитын ғылыми басылымда Санкт-Петербург, Мәскеу, Казан, Ташкент, Омбы, Петропавл мұрағаттарында сақталған құжаттардың басым көпшілігі тұңғыш рет жарияланып отыр, бірқатары түпнұсқадан көшірме түрінде дайындалды. Қазан қаласында шыққан тұңғыш жинақтың факсимил көшірмесі ұсынылып отыр. |
Кітапта Мағжан Жұмабай өмірі мен шығармашылығының шежіресі ақынның өлеңдерінің 1912,1923,1988 жылғы жинақтарына енген мәтіндерімен қоса берілген. Ақын өмірбаянын толық қамтитын ғылыми басылымда Санкт-Петербург, Мәскеу, Қазан, Ташкент, Омбы, Петропавл мұрағаттарында сақталған құжаттардың басым көпшілігі тұңғыш рет жарияланып отыр, бірқатары түпнұсқадан көшірме түрінде дайындалды. Қазан қаласында шыққан тұңғыш жинақтың факсимил көшірмесі ұсынылып отыр. |
Бұл кітап Мағжан Жұмабайдың жылдық мерейтойына арналды |
Еңбекте қазақ ұлттық педагогикасының негізін қалаушылардың бірі, М. Жұмабаевтың ұстаздық-тәлімдік ілімдерін бүгінгі жастарды тәрбиелеуде пайдаланудың жолдары мен мүмкіндіктері кеңінен қарастырылған. Еңбек жоғарғы оқу орындары мен колледж оқытушыларына, сондай - ак студент жастарға арналған. Педагогика кафедраларының оқытушылары мен тәрбие саласында еңбек ететін мамандарға пайдалануға болады. |
Қазақстан Журналистер одағының мүшесі, «Асыл мұра» орталығының қызметкері, Мәдениет қайраткері, Қайролла Мұқановтың бұл кітабына халқымыздың ұлы ақыны Мағжан Жұмабаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әр жылдары баспасөз бетінде жарияланған зерттеу мақалалары енгізілді. Кітап қалың оқырман қауымға арналған. |
Мағжан Жұмабасв - қазак әдебиетін, оның ішінде ұлттык поэзияны түркілік, әлемдік деңгейге көтерген ұлы ақын. Елінің ертеңін ойлап, ойдан от болып жанған, сезімге оранып, жақынды жыр жазған Мағжанның өлеңжырлары, мұң-зары халқының жүрегіне нұр болып кұйылып, ұлттық рухына айналды. Ұлыларды жасайтын оның тарихи тағдыры десек, ұлт рухынан жаралған Мағжанды ұлы кылған - ол өмір сүрген отаршылдык заманныя «бұратана» халықтарды зар жылаткан тар капасы. Кітапта Мағжаннын ақындық тағдыры кеңестік кезеңнін шынайы шындығымен тығыз байланыста жан-жақты қарастырылады. Кітап әдебиет, мәдениет зерттеуші ғалымдарға, докторанттарға, магис-трлерге, студенттерге, жалпы әдебиет сүйер қауымға арналған. |
|
|
100 лет со дня рождения Габита Мусрепова (Биографические сведения и избранные произведения). |
|
Герой этой книги — добродушный и преданный своему хозяину пастуший пес — Маргау. Действие повести происходит на горном пастбище и в городе, куда Маргау попадает вместе со своими друзьями — двумя мальчишками, сыновьями чабана. |
Бүкіл адамзаттық бағалы мәдени мұра, бауырлас қырғыз халқының «Манас» эпосын қазақ оқырмандарына түсінікті қылып айтып беру - заман қажеттілігі. Өйткені, жүз мыңдаған, миллиондаған жол жырды бүгінгі һәм келешек жастардың игеріп, оқып шығуы аса қиын. Эпосты қазақшалаған Баянғали Әлімжанов қырғыз жырының ырғақ, бояуын дәл жеткізіп, негізгі оқиға желісін, қуатты рухын, көркемдік ерекшелігін сақтай отырыт, арасында қара сөзбен баяндап, төрт есе ықшамдап, бір деммен оқылатын тартымды дүние жасаған. «Манас», «Семетей», «Сейтек» деп аталатын аталы - балалы батырлар туралы ұланғайыр жыр бір кітапта, бір мұқабаның ішінде тұңғыш рет жарияланып отыр. |
|
|